Towarowa Giełda Energii

Fot. Flickr.com

Historia giełdy

Początek giełdy sięga 1999 roku, jednak działalność operacyjną giełda rozpoczęła 30 czerwca 2000 roku. TGE powstała z inicjatywy Ministra Skarbu Państwa. Decyzja o jej powstaniu była podyktowana wdrażaniem Dyrektywy unijnej, która miała na celu rozpoczęcie procesu liberalizacji rynku energii w Polsce, do dziś TGE jest uważana jako niezbędny element rynku. Specyficzne cechy rynku energii sprawiają, że rynek ten charakteryzuje się m. in. Ograniczoną możliwością substytucji, naturalnym monopolem operatorów systemu oraz brakiem możliwości magazynowania energii.

Przedmiot rynku

Kontrakty finansowe dotyczące dostaw energii są przedmiotem obrotu TGE. To po jakiej cenie i w jakiej ilości będą one nabywane oznaczone jest na podstawie złożonych ofert. Taki sposób tworzenia ceny giełdowej zapewnia pełną konkurencyjność, tak ustalona cena przyczynia się do ustalenia pozycji uczestników rynku. Ustawa Prawo energetyczne nakłada obligo giełdowe sprzedaży energii przez jej wytwórców, wymóg ten okazał się skutecznym narzędziem do zwiększenia wolumenu energii elektrycznej, sprzedawanej w sposób zapewniający publiczny, równy dostęp to tego towaru.

Cenny zmieniają się

Rynek natychmiastowy cechuje się sezonowością nie tylko roczną ale także tygodniową i dzienną. Dzieje się tak gdyż sezonowość popytu na wolumeny energii są różne w zależności od potrzeb odbiorców. Zapotrzebowanie na energię w różnych porach roku wpływa na cykl roczny, natomiast na cykl tygodniowy składają się różnice cenowych między zapotrzebowaniem na energię w dniach roboczych i w weekendy. Zapotrzebowanie na energię jest zmienne także w ciągu doby, wtedy także kształtują się ceny tzw. peak’u czyli szczytu wskazującego kiedy to zapotrzebowanie na energie jest największe i off-peaku czyli okresów w ciągu doby kiedy zapotrzebowanie na energię spada (weekendy, godziny nocne). Uczestnicy giełdy wiedzą, że ceny ulegają gwałtownym skokom, na stan cen wpłynie np. usterka sieci transmisyjnej. Innymi wpływającymi na ceny czynnikami są: ceny paliw, moce elektrowni jaki i jej usterki, zmiany pogody tj. nasłonecznienie, wiatry, dzień w roku, pory dnia czy wolumen obrotu.

Uczestnictwo w rynku – korzyści

Z założenia uczestnicy rynku zachowują się racjonalnie, czyli podejmują tylko te działania i decyzje, które sprawią, że zmaksymalizują swoją wypłatę. Na jakie korzyści mogą liczyć uczestnicy:

• Szeroka oferta rynków i instrumentów w jednym miejscu, oznacza to, że występuje kumulacja popytu i podaży na poszczególne towary giełdowe.
• Jednakowe dla wszystkich uczestników warunki przystąpienia.
• Ustala się obiektywne ceny rynkowe energii.
• Wszyscy uczestnicy mają jednakowy dostęp do informacji.
• Bezpieczeństwo rozliczeń.
• Niska opłata transakcyjna.
• Nad bezpieczeństwem transakcji czuwa Komisja Nadzoru Finansowego.

Istotne dane o TGE

TGE prowadzi rynki energii elektrycznej: Rynek Terminowy Towarowy - RTT, Rynek Dnia Następnego - RDN, Rynek Dnia Bieżącego - RDB oraz gazu (RTT, RDNg), a także Rynek Praw Majątkowych.

Łączny wolumen obrotu na rynkach energii elektrycznej Towarowej Giełdy Energii w 2014 r. wyniósł 186,8 TWh.

Żródło:sejm.gov.pl

Grażyna Kulik, Redaktor

Dziękujemy za oddanie głosu